Get Adobe Flash player

ΤΜΑΟ [τριμεθυλαμίνη-Ν-οξείδιο, trimethylamine-N-oxide]

alt
alt
alt
alt

Το ΤΜΑΟ [τριμεθυλαμίνη-Ν-οξείδιο, trimethylamine-N-oxide] είναι μια χημική ένωση, προϊόν του μεταβολισμού της λεκιθίνης  και της L- καρνιτίνης

Τα επίπεδα χολίνης στο αίμα αντανακλούν την πρόσληψη λεκιθίνης στη διατροφή. Η  χολίνη  είναι η  πρώτη ύλη για να παραχθεί η λεκιθίνη. Επίσης χρησιμεύει για να παραχθεί ακετυλοχολίνη, ένας νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου.

Με την  εργαστηριακή εξέταση αίματος μέτρησης των επιπέδων του ΤΜΑΟ μπορεί αξιολογηθεί ο κίνδυνος  πρόκλησης καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.

Το ΤΜΑΟ είναι  ένας μεταβολίτης που προέρχεται από τα βακτήρια του εντέρου  και αποτελεί έναν ισχυρό προβλεπτικό παράγοντα ενός μελλοντικού κινδύνου πρόκλησης καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου και θανάτου ατόμων, που κατά τα άλλα φαίνονται υγιείς. 

Το  TMAO παράγεται από το ήπαρ, αφού τα εντερικά βακτηρίδια πέψουν  ορισμένα θρεπτικά συστατικά, όπως η  L-καρνιτίνη (που υπάρχει  στο κόκκινο κρέας) και η λεκιθίνη (που απαντάται στους κρόκους αυγών και  τα γαλακτοκομικά προϊόντα ολικών λιπαρών). 

Η λεκιθίνη αντλείται επίσης στα έντερα ως συστατικό της χολής, έτσι όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από τη διατροφή που κάνουν,  ταΐζουν τα μικρόβια του εντέρου τους με λεκιθίνη και έχουν δυνατότητες παρουσίας αυξημένων επιπέδων  TMAO.

Όσο πιο αυξημένα είναι τα επίπεδα  του TMAO ενός ατόμου,  τόσο πιο επιρρεπές είναι ότι το άτομο στη συσσώρευση χοληστερόλης στα  τοιχώματα των αρτηριών του. Αυτό το γεγονός αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου [1].

 

Πρωτοποριακές απαντήσεις σε ένα επιστημονικό μυστήριο

Γνωρίζουμε σήμερα ότι τα εντερικά μικρόβια, μέσω της παραγωγής του ΤΜΑΟ [trimethylamine N-oxide] συμβάλλουν άμεσα στην υπερδραστηριότητα των αιμοπεταλίων και αυξάνουν την πιθανότητα πρόκλησης θρόμβωσης.

Η μέτρηση των επιπέδων του  TMAO,  που έγινε σε μεγάλο αριθμό ατόμων  (n > 4,000), προέβλεψε, ανεξάρτητα από τους λοιπούς παράγοντες κινδύνου, μέσα σε 3 χρόνια, τον κίνδυνο πρόκλησης θρόμβωσης (καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο) [2].

Τα άτομα που συμμετείχαν στην έρευνα  και είχαν τις υψηλότερες συγκεντρώσεις ΤΜΑΟ, είχαν 2.5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να πάθουν ένα μείζων καρδιοκυκλοφορικό συμβάν (καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο ή θάνατο), συγκριτικά προς άτομα που είχαν χαμηλά επίπεδα ΤΜΑΟ και παρακολουθήθηκαν επί τρία συνεχόμενα χρόνια.

Οι μετρήσεις του ΤΜΑΟ μπορούν να προβλέψουν  τον κίνδυνο ακόμη και μετά τη μελέτη και αξιολόγηση και των λοιπών παραγόντων κινδύνου πρόκλησης καρδιοκυκλοφορικής νόσου, όπως ο διαβήτης και  η υπέρταση [3].

Οι ερευνητές  διαπίστωσαν επίσης ότι, οι συμμετέχοντες στη μελέτη με τα υψηλότερα επίπεδα TMAO είχαν 2,5 φορές αυξημένο κίνδυνο για σοβαρό καρδιαγγειακό επεισόδιο (καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο ή θάνατο) από εκείνους με τα χαμηλότερα επίπεδα κατά τη διάρκεια των τριών ετών παρακολούθησής τους.

Για να μελετηθεί ο ρόλος των βακτηρίων του εντέρου στο σχηματισμό του TMAO, ζητήθηκε από τους ανθρώπους να τρώνε δύο βρασμένα σκληρά αυγά (ο κρόκος αυγού είναι υψηλός σε λεκιθίνη) και μια κάψουλα συνθετικής βαριάς ισοτοπικής λεκιθίνης [4].

Λίγο αργότερα, αυξήθηκαν τα επίπεδα του TMAO στο αίμα και σε μεγαλύτερο βαθμό στα άτομα που πήραν ισοτοπικά σεσημασμένη λεκιθίνη.

Ωστόσο, όταν οι ίδιοι εθελοντές έλαβαν για βραχύ χρονικό διάστημα αντιβιοτικά από το στόμα πτωχής απορρόφησης, προκειμένου να κατασταλούν τα μικρόβια του εντέρου, δεν παρατηρήθηκε η ύπαρξη ΤΜΑΟ. Αυτό δείχνει ότι τα μικρόβια του εντέρου παίζουν κρίσιμο ρόλο στην παραγωγή του ΤΜΑΟ [4]

Σε μια άλλη μελέτη, οι ερευνητές  συνέδεσαν  μια δομικά παρόμοια θρεπτική ουσία, την L-καρνιτίνη (η οποία είναι άφθονη στο κόκκινο κρέας), με την παραγωγή TMAO και τον κίνδυνο  καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου [5, 6].

Αυτές είναι πολύ συναρπαστικές ανακαλύψεις που βοηθούν στην επίλυση του μυστηρίου του γιατί η κατανάλωση κόκκινου κρέατος και  γαλακτοκομικών πλήρους λίπους  συμβάλλουν στη δημιουργία φλεγμονής  και την ανάπτυξη αρτηριακής νόσου σε ορισμένους ασθενείς.

 

Νέες αποδείξεις  για την αιτία της καρδιοκυκλοφορικής νόσου και τρόπου αποτροπής της

Στο παρελθόν, πίστευαν ότι η κατανάλωση τροφίμων ζωικής προέλευσης με κεκορεσμένα λιπαρά ήταν ο  κύριος ένοχος πρόκλησης νόσων του καρδιοκυκλοφορικού συστήματος, διότι αυτά τα λιπαρά έφρασαν τους αυλούς των αρτηριών, όπως το γράσο μπορεί να φράξει υδραυλικούς σωλήνες.

Σήμερα είναι ξεκαθαρισμένο ότι η αύξηση των συγκεντρώσεων των επιπέδων του ΤΜΑΟ συμβάλλει στην πρόκληση καρδιοκυκλοφορικών νόσων  με δύο τρόπους [5].

Πρώτον, το TMAO που κυκλοφορεί στο αίμα δρα ως διακόπτης ''on'' για το ξεκίνημα της δράσης ενός καταρράκτη βιοχημικών γεγονότων που οδηγούν στη δημιουργία της φλεγμονής και τη βλάβη των τοιχωμάτων των αρτηριών.

Αυτή η βλάβη κάνει ευκολότερη τη δυνατότητα της χοληστερόλης να φωλιάσει και να προσκολληθεί στο αρτηριακό τοίχωμα και να ακολουθήσει ο σχηματισμός της αθηρωματικής πλάκας..

Δεύτερον,  τα υψηλά επίπεδα του ΤΜΑΟ  στο αίμα μειώνουν την ικανότητα του οργανισμού να απαλλαγεί από την «κακή» χοληστερόλη της LDL. «

Μαζί με την πρόοδο της γνώσης για το πώς εμφανίζεται η καρδιαγγειακή νόσος, οι σύγχρονες ανακαλύψεις  αναδεικνύουν τρόπους με τους οποίους η νέα δοκιμασία μέτρησης του ΤΜΑΟ  μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της πρόληψης αυτής της ασθένειας. 

Όπως αναφέρεται  στο Nature Medicine, ''Οι μελέτες, μας αποκαλύπτουν ένα νέο μονοπάτι που συνδέει ενδεχομένως την κατανάλωση κόκκινου κρέατος  με την παθογένεση της αθηρωματοσκλήρυνσης'' [5].

Ο ρόλος των  μικροβίων  του εντέρου σ’ αυτό το μονοπάτι υποδηλώνει νέους δυνητικά  θεραπευτικούς στόχους για την πρόληψη της καρδιοκυκλοφορικής νόσου.

Σύμφωνα με τον  Hazen , αν  ένα άτομο έχει υψηλά επίπεδα TMAO, θα ήταν φρόνιμο να μειώσει όσο γίνεται ταχύτερα και τους λοιπούς παράγοντες κινδύνου πρόκλησης καρδιοκυκλοφορικής νόσου [7]

Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την απώλεια βάρους, τη μείωση της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης μέσω της τροποποίησης του τρόπου ζωής και, εάν είναι απαραίτητο, έναρξη ή την εντατικοποίηση  της χρήσης των φαρμάκων που μειώνουν τα λιπίδια. 

Φυσικά, η κατανάλωση τροφίμων με αποδεδειγμένες δυνατότητες περιορισμού των κινδύνων πρόκλησης καρδιοκυκλοφορικής νόσου, όπως η Μεσογειακή δίαιτα, μπορεί να ελαττώσει τα επίπεδα του ΤΜΑΟ

Οι έρευνες υποδεικνύουν ότι τα άτομα με υψηλό TMAO θα πρέπει να αλλάξουν τη διατροφή τους και να στραφούν σε μια υγιεινή Μεσογειακή διατροφή   ή μια διατροφή που βασίζεται σε φυτικά προϊόντα και είναι ικανή να μειώσει τα επίπεδα του ΤΜΑΟ. 

Η έρευνα προτείνει επίσης ότι μια πιο ποικιλόμορφη διατροφή πλούσια σε λαχανικά μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της υγείας του μικροβιώματος, περιορίζοντας ή αποφεύγοντας το κόκκινο κρέας, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά πλήρους λίπους [7].

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η ελάττωση της κατανάλωσης τροφίμων πλούσιων σε χολίνη και λεκιθίνη  και L-καρνιτίνη (ουσίες που αφθονούν στο κόκκινο κρέας, αυγά και γαλακτοκομικά ολικού λίπους), οδηγεί σε ελάττωση του κινδύνου πρόκλησης νόσων του καρδιοκυκλοφορικού συστήματος (καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο).

Τα υψηλά επίπεδα συγκεντρώσεων του ΤΜΑΟ  (trimethylamineN-oxide), που είναι προϊόν του μεταβολισμού της χολίνης και της L-καρνιτίνης, καθορίζουν και αυξάνουν τη φλεγμονή στα αρτηριακά τοιχώματα και το άμεσο προθρομβωτικό αποτέλεσμα.

Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της προαγωγής της υπεραντιδραστικότητας  των αιμοπεταλίων, τόσο στους ανθρώπους, όσο και στα πειραματόζωα.

Αυτά τα γεγονότα πιθανόν σχετίζονται με την παθογένεση της παχυσαρκίας και του διαβήτη τύπoυ 2.

Οι υψηλές συγκεντρώσεις του ΤΜΑΟ σχετίζονται με έναν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρδιοκυκλοφορικής νόσου στους ανθρώπους και τους ποντικούς, ανεξάρτητα από την παρουσία  και άλλων παραγόντων κινδύνου πρόκλησης νόσων του καρδιοκυκλοφορικού συστήματος [8,9].

Ο μικροβιακός μεταβολίτης τριμεθυλαμίνη Ν-οξείδιο προάγει την αντικαρκινική ανοσία στον τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού

Η ανοσοθεραπεία έχει περιορισμένη επιτυχία σε ασθενείς με τριπλό αρνητικό καρκίνο του μαστού (TNBC)[triple-negative breast cancer (TNBC)], μια επιθετική νόσο με κακή πρόγνωση. Η συμβιωτική μικροχλωρίδα έχει αποδειχθεί ότι δημιουργεί αποικίες τον μαστικό αδένα, αλλά το εαν και το πώς διαμορφώνουν το μικροπεριβάλλον του όγκου παραμένει άγνωστο. 

Ο Hai Wang και οι συνεργάτες (2022)πραγματοποιήσαν μια πολυομική ανάλυση μιας κοόρτης ασθενών με TNBC (n = 360) και βρήκαν γένη που ανήκαν στα Clostridiales και ότι ο σχετιζόμενος μεταβολίτης τριμεθυλαμίνη-Ν-οξείδιο (TMAO) ήταν πιο άφθονος σε όγκους με ενεργοποιημένο ανοσοποιητικό μικροπεριβάλλον. 

Οι ασθενείς με υψηλότερη TMAO πλάσματος πέτυχαν καλύτερες αποκρίσεις στην ανοσοθεραπεία. Μηχανιστικά, η TMAO προκάλεσε πυρόπτωση σε κύτταρα όγκου, ενεργοποιώντας την κινάση στρες του ενδοπλασματικού δικτύου PERK και έτσι ενίσχυσε την αντικαρκινική ανοσία που προκαλείται από CD8 + Τ κύτταρα στο TNBC in vivo. 

Συλλογικά, τα ευρήματά τους προσφέρουν νέες γνώσεις σχετικά με την αλληλεπικοινωνία μικροβίων-μεταβολίτη-άνοσίας και υποδεικνύουν ότι οι μικροβιακοί μεταβολίτες, όπως η TMAO ή η πρόδρομή της χολίνη, μπορεί να αντιπροσωπεύουν μια νέα θεραπευτική στρατηγική για την προώθηση της αποτελεσματικότητας της ανοσοθεραπείας στον TNBC.

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1.W H Wilson TangDaniel Y Li , Stanley L Hazen  Dietary Metabolism, the Gut Microbiome, and Heart Failure .Nat Rev Cardiol. , 16 (3), 137-154   Mar 2019

2. Weifei Zhu , Jill C Gregory , Elin Org , Jennifer A Buffa , Nilaksh Gupta , Zeneng Wang , Lin Li1Xiaoming Fu , Yuping Wu , Margarete Mehrabian , R Balfour Sartor , Thomas M McIntyre , Roy L Silverstein , W H Wilson Tang , Joseph A DiDonatoJ Mark Brown , Aldons J Lusis , Stanley L Hazen Gut Microbial Metabolite TMAO Enhances Platelet Hyperreactivity and Thrombosis Risk Cell , 165 (1), 111-124   2016 Mar 24

3.W H Wilson Tang1Zeneng WangBruce S LevisonRobert A KoethEarl B BrittXiaoming FuYuping WuStanley L Hazen Intestinal Microbial Metabolism of Phosphatidylcholine and Cardiovascular Risk N Engl J Med. , 368 (17), 1575-84 2013 Apr 25 

4.Stanley L Hazen and J Mark Brown Eggs as a dietary source for gut microbial production of trimethylamine-N-oxide1,2,3Am J Clin Nutr. 2014 Sep; 100(3): 741–743. Published online 2014 Jul 30. doi: 10.3945/ajcn.114.094458

5.Koeth RA, et al. Intestinal microbiota metabolism of L-carnitine, a nutrient in red meat, promotes atherosclerosis. Nat Med 2013. PMID 23563705 Free PMC article 

6.Ellen E. Blaak and Emanuel E. Canfora .Increased circulating choline, L-carnitine and TMAO levels are related to changes in adiposity during weight loss: role of the gut microbiota? Ann Transl Med. 2018 Dec; 6(Suppl 2): S92. doi: 10.21037/atm.2018.11.11

7. W.H. Wilson Tang, Takeshi Kitai, Stanley L Hazen. Circ Res. Author manuscript; available in PMC 2018 Mar 31. Gut Microbiota in Cardiovascular Health and Disease. Published in final edited form as: Circ Res. 2017 Mar 31; 120(7): 1183–1196. 

8.Schugar RC, Shih DM, Warrier M, Helsley RN, Burrows A, Ferguson D, Brown AL, Gromovsky AD, Heine M, Chatterjee A, Li L, Li XS, Wang Z, Willard B, Meng Y, Kim H, Che N, Pan C, Lee RG, Crooke RM, Graham MJ, Morton RE, Langefeld CD, Das SK, Rudel LL, Zein N, McCullough AJ, Dasarathy S, Tang WHW, Erokwu BO, Flask CA, Laakso M, Civelek M, Naga Prasad SV, Heeren J, Lusis AJ, Hazen SL, Brown JM . The TMAO-Producing Enzyme Flavin-Containing Monooxygenase 3 Regulates Obesity and the Beiging of White Adipose Tissue.Cell Rep. 2017 Jun 20; 19(12):2451-2461. [PubMed] [Ref list]

9.Tang WH, Wang Z, Levison BS, Koeth RA, Britt EB, Fu X, Wu Y, Hazen SL Intestinal microbial metabolism of phosphatidylcholine and cardiovascular risk. N Engl J Med. 2013 Apr 25; 368(17):1575-84.[PubMed] [Ref list]

10.Hai Wang , Xingyu Rong , Gan Zhao , Yifan Zhou , Yi XiaoDing Ma , Xi JinYonglin Wu , Yuchen Yan , Hao YangYuan Zhou , Manning QianChen Niu , Xin Hu , Da-Qiang Li , Qingyun Liu , Yumei WenYi-Zhou Jiang , Chao Zhao , Zhi-Ming Shao. The microbial metabolite trimethylamine N-oxide promotes antitumor immunity in triple-negative breast cancer. Cell Metab. 2022 Apr 5;34(4):581-594.e8.

Τελευταία Ενημέρωση (Τετάρτη, 25 Οκτώβριος 2023 15:32)

 
Το παρόν άρθρο προστατεύεται από το Νόμο 2121/1993 και 4481/2017 για την πνευματική ιδιοκτησία. Η ολική ή μερική αντιγραφή του παρόντος επιστημονικού άρθρου χωρίς τη γραπτή έγκριση του Δρ Δημητρίου Ν. Γκέλη θεωρείται κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και διώκεται βάσει της νομοθεσίας.