Οι πτώσεις στο έδαφος και ο φόβος της πτώσης©
Οι πτώση στο έδαφος είναι κάτι το τρομακτικό, διότι συμβαίνει αναπάντεχα ή συμβαίνει σε τόπο που δεν υποψιάζεται κανείς ότι μπορεί να του συμβεί αυτό το ατύχημα. Περίπου το 30% των ατόμων άνω των 65 ετών υπολογίζεται ότι πέφτουν κάθε χρόνο τουλάζιστον μια φορά [1].
Η πτώση μπορεί να συμβεί ή στο ομαλό και επίπεδο έδαφος ή δάπεδο, ή στα σκαλιά, ή στο μπάνιο του σπιτιού. Κάθε πτώση έχει περίπου μία στις πέντε πιθανότητες να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό. Συνήθεις τραυματισμοί μετά από πτώση είναι οι κακώσεις στο κεφάλι και τα κατάγματα κάποιου άκρου, της μύτης, κλπ.
Ο φόβος της πτώσης είναι πολύ διαδεδομένος, ιδίως στους υπερήλικες, που έχουν βιώσει πτώσεις στο παρελθόν. Όμως ο φόβος της πτώσης στην πραγματικότητα κάνει τους ανθρώπους πιο ευάλωτους στις πτώσεις ή πιο απλά ο φόβος της πτώσης προκαλεί την πτώση. Όσο πιο πολύ φοβάσαι ότι θα πέσεις, συνειδητά ή ασυνείδητα, τόσο πιο εύκολα και συχνότερα πέφτεις. Γιατί; Ένα άτομο που φοβάται να πέσει είναι πιθανό να είναι πιο δειλό, πιο επιφυλακτικό και πιο προσεκτικό, όταν κάνει κάποια σωματική δραστηριότητα. Επειδή ο φόβος της πτώσης μπορεί να περιορίσει τη σωματική δραστηριότητα, μπορεί επίσης να μας κάνει και πιο αδύναμους μυοσκελετικά. Και οι πιο αδύναμοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς σε πτώση.
Βεβαίως είναι λογικό όλοι να είμαστε προσεκτικοί, για να μην πέσουμε, αλλά το να πλημμυρίζουμε από φόβο μην πέσουμε συνοδεύεται από συνέπειες.
Γι΄αυτό προτού μας επισκεφτεί ο φόβος της πτώσης ή αν όντως έχουμε φόβο της πτώσης προτείνω τα παρακάτω, που τον μειώνουν ή τον εξουδετερώνουν.
Α. Επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρό σας. Οι τακτικές οφθαλμολογικές εξετάσεις εξασφαλίζουν ότι λαμβάνετε τη σωστή συνταγή γυαλιών, η οποία μπορεί να βοηθήσει να σας κρατήσει πιο σταθερούς, ενώ περπατάτε. Εάν έχετε διπλοεστιακά ή πολυεστιακά γυαλιά, μέχρις ότου τα συνηθίσετε, εύκολα μπορείτε να πέσετε. Ίσως χρειάζεστε ένα ζευγάρι γυαλιά που θα τα χρησιμοποιείτε αυστηρά, για να βλέπετε μακρινές αποστάσεις. Τα άτομα με οφθαλμικό καταρράκτη είναι επιρρεπή στις πτώσεις. Η χειρουργική επέμβαση καταρράκτη είναι μια αποτελεσματική παρέμβαση για τη μείωση του κινδύνου πτώσεων σε ηλικιωμένους ασθενείς με προβλήματα όρασης που σχετίζεται με καταρράκτη[2].
Β. Μείνετε ενεργός ή ενεργή. Mε έρευνες έχει αποδειχτεί ότι η σωματική άσκηση αποτρέπει τις πτώσεις σε ηλικιωμένους[3]. Καθιερώστε την καθημερινή σωματική άσκηση. Συνιστώνται ασκήσεις που στοχεύουν στην διατήρηση της ικανότητας για ισορροπία, το βάδισμα και ασκήσεις που αυξάνουν τη μυϊκή δύναμη. Αυτά έχει βρεθεί ότι αποτρέπουν τις πτώσεις σε αυτά τα άτομα. Τα ομαδικά και οικιακά προγράμματα άσκησης και οι παρεμβάσεις για την ασφάλεια στο σπίτι μειώνουν το ποσοστό πτώσεων και τον κίνδυνο πτώσης[5, 6].
Γ. Μιλήστε με τον γιατρό σας. Ρωτήστε πόσο κίνδυνο ενέχει η πτώση για εσάς. Μάθετε εάν κάποιο από τα φάρμακά που παίρνετε προκαλεί υπνηλία ή έχει ως παρενέργεια τη ζάλη ή την απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης.
Δ. Βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε τη σωστή ποσότητα βιταμίνης D3 [D3 Gkelin drops]. Τόσο τα πολύ χαμηλά, όσο και τα πολύ υψηλά επίπεδα βιταμίνης D3 έχουν συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο πτώσης. Η βιταμίνη D3 συμμετέχει στον πολλαπλασιασμό και τη διαφοροποίηση των μυϊκών ινών. H μυϊκή αδυναμία, λόγω ελλείψεως βιταμίνης D3 αναστρέφεται με τη χορήγηση βιταμίνης D3[8].
Η διατήρηση επαρκών επιπέδων βιταμίνης D3 είναι ένα σημαντικό μέρος της πρόληψης της πτώσης των ηλικιωμένων. Η έρευνά μας δείχνει ότι ασθενείς με οστεοπόρωση, έλλειψη ή ανεπάρκεια βιταμίνης D3 και σε υψηλό κίνδυνο καταγμάτων και πτώσεων δεν πρέπει να διακόψoυν τη λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D3. Γίνεται όλο και πιο προφανές ότι οι ασθενείς με υποβιταμίνωση D3 είναι εκείνοι που αποκομίζουν το μέγιστο όφελος από τη λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D[4].
Η μυϊκή αδυναμία είναι χαρακτηριστικό της σοβαρής έλλειψης βιταμίνης D3, αλλά η επίδραση της ηπιότερης έλλειψης ή ανεπάρκειας βιταμίνης D3 στη μυϊκή μάζα και την απόδοση και τον κίνδυνο πτώσης είναι αβέβαιη.
Ιδιαίτερη προσοχή δίδεται, τόσο στο αρχικό επίπεδο της 25-υδροξυβιταμίνης D3 [25(OH)D3], όσο και στην κλινική ανταπόκριση που προκύπτει από τη συμπληρωματικά χορηγούμενη δόση της βιταμίνη D3 σε άνδρες και γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας.
Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, οι ηλικιωμένοι με επίπεδα 25 υδρόξυβιταμίνης D3 στον ορό <16ng/ml ή 40nmol/L φαίνεται πιο πιθανό να βελτιώσουν την απόδοση των μυών τους με τη λήψη συμπληρωματος βιταμίνης D3. Το εύρος δόσης της βιταμίνης D3 από 800-1000 IU την ημέρα ήταν αποτελεσματικό, όπως περιγράφεται σε πολλές μελέτες. Οι χαμηλότερες δόσεις ήταν γενικά αναποτελεσματικές και αρκετές δόσεις πάνω από αυτό το εύρος έχουν αυξήσει τον κίνδυνο πτώσεων[8].
Συνιστάται τα ηλικιωμένα άτομα να μετρούν 2 φορές το έτος (τέλος θέρους και τέλος χειμώνα) τα επίπεδα της 25 υδροξυβιταμίνης D3. Εφόσον φθάσουν στο επιθυμητό νοσοπροστατευτικό επίπεδο με την απαραίτητη δοσολογία, σύντομα να καταλήγουν στην καθημερινή λήψη 1000 IU βιταμίνης D3, εφόσον έχουν πρόβλημα μυικής αδυναμίας.
Για τον προσδιορισμό της κατάστασης της βιταμίνης D στην κλινική πράξη, μετρώνται στον ορό τα επίπεδα των συγκεντρώσεων του κύριου μεταβολίτη της βιταμίνης D3, που είναι η 25(OH)D3. Για τους ενήλικες, τα βέλτιστα επίπεδα είναι 60-80ng/mL. Η ανεπάρκεια και η έλλειψη ορίζονται επί του παρόντος ως επίπεδα 25 υδροξυβιταμίνης D3 μεταξύ 20 και 29 ng/mL και κάτω από 20 ng/mL (ή 50 nmol/L), αντίστοιχα. Η υποβιταμίνωση D είναι πολύ συχνή στους ηλικιωμένους πληθυσμούς.
Ε. Κάντε το σπίτι σας πιο ασφαλές και χωρίς παγίδες που ευνοούν την πτώση. Διατηρήστε τα δάπεδά σας απαλλαγμένα από ακαταστασία και ολισθηρές επιφάνειες, ιδίως στο λουτρό. Βεβαιωθείτε ότι όλες οι σκάλες έχουν κιγκλιδώματα και στις δύο πλευρές. Προσθέστε περισσότερα ή φωτεινότερα φώτα μέσα στο σπίτι σας για να βεβαιωθείτε ότι μπορείτε να βλέπετε καθαρά καθώς μετακινείστε. Τοποθετήστε λαβές στο μπάνιο, τόσο για τη μπανιέρα, όσο και στην την τουαλέτα.
Στ. Εντοπισμός των παραγόντων που μπορεί να οδηγήσουν στην πτώση. Για την πρόληψη των πτώσεων είναι σημαντικό να προσδιορίζονται οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν στην πτώση, όπως τα οξέα ιατρικά προβλήματα και οι προδιαθεσικοί παράγοντες που είναι είτε εξωγενείς αιτίες πτώσεις (π.χ. περιβάλλον, υποδήματα, παντόφλες) ή εγγενείς αιτίες (π.χ. κακή όραση, κακή ισορροπία και βάδιση λόγω εγκεφαλικού/παρκινσονισμού/ανωμαλίες των αρθρώσεων, κακή γνωστική λειτουργία, ασταθής αρτηριακή πίεση, αναιμία)[13].
Η χρήση ηρεμιστικών και υπνωτικών, αντικαταθλιπτικών, αντιχολινεργικών και βενζοδιαζεπινών έδειξε σημαντική συσχέτιση με πτώσεις σε ηλικιωμένα άτομα [9].
Η ορθοστατική υπόταση σχετίζεται σημαντικά θετικά με πτώσεις σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, ενισχύοντας την κλινική σημασία του τεστ για ορθοστατική πτώση της αρτηριακής πίεσης και υπογραμμίζοντας την ανάγκη διερεύνησης της θεραπείας ορθοστατικής υπότασης για πιθανή μείωση των πτώσεων [10].
Για ασθενείς που χρειάζονται αντιπηκτική αγωγή για ιατρικούς λόγους, η αξιολόγηση πρέπει να εξισορροπεί τον κίνδυνο πτώσης (και συνεπώς την αιμορραγία από πτώση) έναντι του κινδύνου διακοπής της αντιπηκτικής αγωγής (π.χ. πρόκληση ενός εμβολικού εγκεφαλικού επεισοδίου από κολπική μαρμαρυγή)[11]. Η κολπική μαρμαρυγή σχετίζεται ανεξάρτητα με συγκοπή και πτώσεις σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας [12].
Πάντοτε πρέπει να έχει κανείς κατά νουν τις επιπλοκές μιας πτώσεις, όπως κατάγματα, τραυματισμός στο κεφάλι, δερματικές ρήξεις, επιπλοκές από μακροχρόνια παραμονή στο κρεβάτι, χωρίς αυτές οι σκέψεις να συμβάλουν στη δημιουργία παθολογικού φόβου για πτώσεις [7] .
Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση
1.Gillespie LD, Robertson MC, Gillespie WJ, Sherrington C, Gates S, Clemson LM, Lamb SE. Interventions for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Sep 12;2012(9):CD007146.
A prospective study of the rate of falls before and after cataract surgery. Br J Ophthalmol. 2003 May;87(5):560-2. doi: 10.1136/bjo.87.5.560.
3. Exercise to prevent falls in older adults: an updated systematic review and meta-analysis. Br J Sports Med. 2017 Dec;51(24):1750-1758.
4.Aguilar Del Rey J, Jódar Gimeno E, Brañas Baztán F, Gómez Alonso C, González Lama Y, Malouf Sierra J, Borrego RS, Segura de la Morena J, Suárez Pérez JA, Valdés Y Llorca C.Is vitamin-D supplementation not useful in patients at risk of fractures and falls? Gynecol Endocrinol. 2020 Feb;36(2):93-95
5. Gillespie LD, Robertson MC, Gillespie WJ, Sherrington C, Gates S, Clemson LM, Lamb SE.Interventions for preventing falls in older people living in the community.Cochrane Database Syst Rev. 2012 Sep 12;2012(9):CD007146.
6. Sherrington C, Fairhall NJ, Wallbank GK, Tiedemann A, Michaleff ZA, Howard K, Clemson L, Hopewell S, Lamb SE. Exercise for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Jan 31;1(1):CD012424
7.Ang GC, Low SL, How CH. Approach to falls among the elderly in the community. Singapore Med J. 2020 Mar;61(3):116-121. doi: 10.11622/smedj.2020029.
8. Dawson-Hughes B. Vitamin D and muscle function. J Steroid Biochem Mol Biol. 2017 Oct;173:313-316.
9. Woolcott JC, Richardson KJ, Wiens MO, Patel B, Marin J, Khan KM, Marra CA.Meta-analysis of the impact of 9 medication classes on falls in elderly persons. Arch Intern Med. 2009 Nov 23;169(21):1952-60.
10. Mol A, Bui Hoang PTS, Sharmin S, Reijnierse EM, van Wezel RJA, Meskers CGM, Maier AB. Orthostatic Hypotension and Falls in Older Adults: A Systematic Review and Meta-analysis. J Am Med Dir Assoc. 2019 May;20(5):589-597.e5.
11. Patel D, Ackermann RJ. Issues in Geriatric Care: Falls. FP Essent. 2018 May;468:18-25.
12. Sanders NA, Ganguly JA, Jetter TL, Daccarett M, Wasmund SL, Brignole M, Hamdan MH. Atrial fibrillation: an independent risk factor for nonaccidental falls in older patients. Pacing Clin Electrophysiol. 2012 Aug;35(8):973-9.
13. Anemia and falls. J Am Med Dir Assoc. 2006 Jun;7(5):327.
Τελευταία Ενημέρωση (Πέμπτη, 24 Μάρτιος 2022 07:14)